Constructief klagen

Klagen waar het nut heeft....

Stemmen is het moment waarop je constructief kan bijdragen aan verandering, of juist niet. Een gecreëerd moment om iedereen een stem te geven. Maak daar gebruik van.

Ook op het werk zijn er momenten waarop jouw stem telt of op zijn minst gehoord wordt of dient te worden. Helaas worden deze momenten vaak niet optimaal benut. Dat is zonde, want als hulpverleners hebben we een mooi vak en ook rechten om dat vak naar behoren te kunnen uitvoeren. 

Hulpverleners zijn ook voornamelijk een passief agressief volkje. Daar schreef ik hier al eens eerder over. We klagen, zeuren en mopperen veel, maar bijna nooit op die plekken waar het daadwerkelijk nuttig is. Zo staken we praktisch nooit en onderhandelen over salaris voelt als een no go.

Als dit klagen binnen het team overgaat in schreeuwen, de onvrede te pas en te onpas wordt geuit en men zich opwerpt als martelaar ('Ik spreek me tenminste uit', Ik zeg wat er op mijn hart ligt, wat iedereen vindt maar niemand wat van zegt.') lijkt dit soms belangrijk voor het team. Dat is echter alleen het geval als de rest van het team ook daadwerkelijk hetzelfde ervaart. En als er ook op een constructieve manier wordt gewerkt aan het gehoord worden. Vaak is het schreeuwen echter een teken van onzekerheid of een gebrek aan reflectie bij een individu en betreft het niet altijd het gehele team, maar raakt dit wel het gehele team(proces). 

Uiteraard, als teamcoach / trainer behoor je naar de onderstroom te kijken en te luisteren. Wat speelt er wel, maar wordt niet uitgesproken. Wat blijft onder water. Welke cultuur of welk proces maakt dat men zich niet uitspreekt. Zich onhandig uitspreekt. Of niet gehoord voelt. Zeer zeker moet daar aandacht voor zijn. Veiligheid gecreëerd worden. Geluisterd worden.

Echter is ook belangrijk te ondersteunen bij het handvatten creëren bij het constructief klagen. Waar hebben we invloed op en hoe pak je dat aan? Als team, maar ook zeer zeker je eigen rol en verantwoordelijkheid.

Een teamproces behoeft namelijk ook vooruitgang. En het klagen constructief inzetten is belangrijk om te kunnen bouwen, iets te kunnen betekenen. Juist om gehoord te worden.

Martelaar of klager?

En hier is het waar de echte 'martelaar' zich onderscheidt van de passief agressieve klager. Die laatste is vaak de persoon die niet aanwezig is bij de momenten dat er daadwerkelijk ruimte is om je uit te spreken, in het bijzijn van de juiste personen. Daar waar er constructief wat aan de ervaren problemen gedaan kan worden. Of waar je in ieder geval gehoord zou moeten worden. Die laat zich niet horen als er om gevraagd wordt, maar uit zich naderhand wel negatief. 

Uiteraard zijn er altijd uitzonderingen. De kunst is om dit binnen het teamproces te zien. Is er sprake van een collectieve angst, een individuele onzekerheid, daadwerkelijke onveiligheid, rollenverandering of gebrek aan zelfreflectie. Of een combinatie van enkele punten. Dat is een hele kunst. Misschien wel een vak apart.

Het is lastig en zelfs giftig als er bij de wens tot verandering binnen een team veel geklaagd wordt, maar er geen opbouwende actie wordt ondernomen. Je bent immers zelf ook altijd onderdeel van het probleem. Pas als de daarvoor bestemde momenten en mogelijkheden aangegrepen zijn en het effect blijft uit: dan mag je honderduit klagen en boos zijn. Terecht zelfs.

Soms is klagen ook heel erg fijn. Dus af en toe ook lekker blijven doen. Doe ik soms ook. Wil je echter naast even ventileren, ook een oplossing: draag daar dan ook echt je steentje, of stem, aan bij.